یکی از نخستین سوالاتی که در ذهن هر کاربری که به تازگی نام لینوکس به گوشش خورده است مطرح می شود این است که خوب لینوکس چه تفاوتی با ویندوز دارد؟ من در این مقاله قصد دارم بدون اینکه وارد مسائل خیلی فنی شوم به طور اجمالی این موضوع را تشریح کنم.
لینوکس چیست؟ لینوکس به خودی خود، یک هسته (Kernel) است. هسته بخش اصلی سیستم عامل را تشکیل می دهد که کار آن کنترل داده ها، مدیریت حافظه، سخت افزار، ورود و خروج داده ها و تمامی موارد اصلی سیستم عامل می باشد.لینوکس در سایه همکاری و تبادلات علمی هزاران نفر در سرتاسر جهان ایجاد شده و توسعه یافته است. این همکاری چنان گسترده و زیبا بوده و هست که به سیستم عامل لینوکس لقب یکی از زیباترین دستاوردهای همکاری جمعی بشر داده شده است. فرهنگ حاکم در جامعه لینوکس و بازمتن فرهنگ کمک اشتراک اطلاعات و تلاش برای بهبود هرچه بیشتر محصولات و انجام هرکاری که از دستت برمی آید است. هرکس که می خواهد با این سیستم عامل کار کند باید تمامی دیدگاه ها و عقاید قبلی خود را درباره نرم افزارها و سیستم عامل کنار گذاشته و با یک دیدگاه جدید و طرز فکر متحول شده وارد دنیای لینوکس شود زیرا با فرهنگ حاکم متفاوتی روبرو خواهد بود. لینوکس نوید دهنده آزادی است. . .
مزیت های لینوکس در مقابل ویندوز:
۱) لینوکس مشکل ویروسی شدن ندارد. نه اینکه ویروسی برای لینوکس ساخته نشده باشد بلکه این به دلیل ایمنی بالای آن است و مانند ویندوز نیست که پس از نصب آن ضروری باشد یک Antivirus یا Internet Security روی سیستم نصب شود. محیط ویندوز به مراتب مستعد تر برای دریافت و رشد ویروس است
۲) در ویندوز به دلیل نصب نرم افزار ها و پاک کردن آن ها و همچنین تغییر و تحولات این چنینی سیستم از چیدمان خارج می شود برای همین است که سیستم دارای Disk Defragmenter است که بتواند به چیدمان از هم پاشیده سر و سامانی دهد تا سرعت دسترسی به مطالب افزایش یابد ، اما در لینوکس یک سیستم خود چیدمانی تعبیه شده است که داده ها را روی دیسک می نویسد و سرعت فراخوانی اطلاعات به مراتب بیشتر خواهد بود.
۳) در لینوکس هسته سیستم Kernel Linux است و عملکرد جداگانه از محیط گرافیکی و نرم افزارها دارد در نتیجه هنگ کردن یک برنامه (Crashing) باعث هنگ کردن کل سیستم نمی شود در حالیکه در ویندوز به دلیل برخوردار بودن از سیستم یکپارچگی ، هنگ یک عامل مانند Internet Explorer ممکن است شما را حتی وادار به Restart کند. اما در لینوکس فقط کافیست همان برنامه ای که هنگ کرده Restart شود. این قابلیت در لینوکس تعبیه شده است.
۴) هر بار که ویندوز جدید نصب می کنید لازم است کلی نرم افزارهای مورد نیاز خود را نصب کنید و همچنین همه سخت افزار های موجود در کامپیوتر خود را از طریق Driver به ویندوز معرفی کنید در حالیکه لینوکس در خود قابلیتی دارد که تمامی سخت افزار ها را می شناسد و نیازی به Driver نیست. همچنین در لینوکس به صورت پیش فرض نرم افزارهای بسیار پیشرفته ای موجود است که در ویندوز چنین نیست. مثلاً در ویندوز به صورت پیش فرض برای تایپ کردن ، Notepad را در اختیار شما قرار داده است. آیا این نرم افزار برای رفع نیازی های Type کافیست؟ مثلاً شما برای باز کردن فایل های PDF در ویندوز نیاز به نصب نرم افزار Adobe Acrobat Reader دارید در حالیکه در لینوکس بدون نیاز به هیچ نرم افزاری می توانید اسناد PDF را به راحتی باز کنید. از هم اینها مهمتر این که لینوکس مانند ویندوز نیازی به نصب کردن ندارد.
۵) لینوکس قابلیت خواندن بیش از ۱۰۰ نوع از سیستم فایل ها را دارد در حالیکه ویندوز دو یا سه فایل سیستم آن هم از سیستم فایل های خودش را می خواند.
۶) ویندوز فقط می تواند در پارتیشنی که Primary است نصب شود اما لینوکس در پارتیشن های Logical نیز نصب می شود.
۷) لینوکس را می توان بر روی یک تلفن همراه تا یک ابر کامپیوتر نصب نمود. لینوکس در راه اندازی برنامه های حساس یک هواپیما نیز کاربرد دارد.
۸) Bug های لینوکس به مراتب کمتر از ویندوز است و دلیل پایداری آن نیز همین است در حالیکه عمر مفید یک ویندوز حداکثر چهار پنج ماه است.
۹) سیستم عامل لینوکس رایگان است اما سیستم عامل ویندوز نه تنها رایگان نیست بلکه گران است.
۱۰) لینوکس را هم می توان از درون CD بوت کرد و هم می تواند بر روی Hard نصب نمود اما ویندوز لزوماً نیاز به نصب دارد.
۱۱) لینوکس در درون خود مجازی سازی یا Built in دارد که به شما اجازه می دهد همزمان سیستم عامل های دیگری نیز داشته باشید.
۱۲) در محیط لینوکس به شما بی شمار انتخاب گرفیکی تعلق می گیرد در حالیکه در ویندوز تنها با یک محیط گرافیکی روبرو هستید. به عبارت دیگر در لینوکس واسط های گرافیکی بی شمار هستند.
۱۳) در ویندوز شما Internet Explorer دارید اما در لینوکس Mozilla FireFox عمل Web Browsing را با سرعت ۱۰ برابر انجام می دهد. همچنین شما می توانید از ۱۰۱ عملکرد این برنامه نسبت به Internet Explorer برخوردار شوید.
۱۴) Pidgin و Kopete دو نرم افزار محبوب Chat در لینوکس هستند که به صورت رایگان در آن قرار دارند با همه Protocol ها سازگاری دارند.
۱۵) برای راه اندازی Media Center در لینوکس نیازی به نرم افزار نیست اما در ویندوز شما ملزم به نصب نرم افزارهای خاص دارید.
۱۶) محیط Desktop لینوکس سه بعدی است که کاربران در آن راحت تر می توانند کار کنند.
۱۷) متنی که در لینوکس Copy می کنید تا ساعت ها می توانید از آن در جاهای دیگر استفاده کنید. این کار توسط نرم افزار خاصی که به طور پیش فرض در Desktop شما قرار دارد میسر است.
۱۸) در لینوکس قابلیتی وجود دارد که با یک تصویر نمادین کوچک به شما حجم هر فایل نشان داده می شود تا متوجه بشوید چقدر از فضای شما را اشغال کرده است.
۱۹) لینوکس های Server در خود My SQL و PostgreSQL که از ابزارهای قوی مدیریت داده ها هستند نصب دارد.
۲۰) لینوکس از تکنولوژی Cluster بندی استفاده می کند و قابلیت محاسبات فوق پیشرفته و سنگین را دارد برای همین است که در ابر کامپیوتر ها از لینوکس به جای ویندوز استفاده می شود.
۲۱) فایل سیستم NTFS در ویندوز حداکثر تا ۱۶ TeraByte را پشتیبانی می کند در حالیکه لینوکس با فایل سیستم XFS تا یک میلیون TeraByte را Support می کند و همین است که باعث بالا بودن سرعت در لینوکس می شود. همچنین لینکس می تواند تا ۱۰۲۴ پردازنده در یک کامپیوتر را پشتیبانی کند که ویندوز از آن ناتوان است و صدها مزیت دیگر نیز وجود دارد که نیازمند داشتن اطلاعات بیشتری در شما است.
توجه داشته باشید بزرگ ترین مشکلی لینوکس که باعث شده است مورد استقبال کمتری قرار بگیرد این است که اغلب نرم افزار های مورد نیاز یک کاربر بر روی آن نصب نمی شود. زیرا کمپانی های سازنده نرم افزار ترجیح می دهند نرم افزار خود را برای قشر عموم که همان کاربران ویندوز هستند بسازند وگرنه با فروش خوبی روبرو نخواهند بود. این قضیه در مورد Driver های سخت افزاری هم متأسفانه حکمفرماست.
بهبود اوبونتو
یکی از ابزارهایی که با کمک آن میتوان لینوکس اوبونتو را بهبود بخشید،20 UBUNTU Tweak است.
با کمک این نرمافزار میتوانید به بسیاری از زیر و بمهای سیستم عامل خود دسترسی داشته باشید. تاکنونUbunu Tweak فقط برای دسکتاپ GNOME عرضه شده است. این نرمافزار هنوز تحت توسعه بسیار شدید برنامهنویسان است اما با این وجود استقبال زیادی از آن شده است.
از ویژگیهای این نرمافزار میتوان به این موارد اشاره کرد:
* کنترل کاربرانGNOME
* نمایش/پنهان کردن صفحه ورودی
* نمایش/پنهان کردن آیکنها یا درایوهای شناختهشده
* نمایش/پنهان کردن/تغییر نام کامپیوتر، فولدر اصلی و آیکن سطل آشغال یا شبکه
* تنظیمات لبههای پنجرهها، افکتهای پنجرهها و غیره
* کنترل پنلGNOME
* کنترل استفاده از برق
* کنترل تنظیمات امنیتی
برای دانلود این نرمافزار میتوانید به آدرس زیر بروید:
ubuntu-tweak.com/
بازیابی فایلها در لینوکس
Foremost و Scalpel دو ابزاری هستند که در بازیابی فایلها بهکار میآیند. این دو ابزار به سیستمفایل وابسته نیستند. شیوه کار این نرمافزارها به این صورت است که به دنبال بلاکهای دادهای که پشت هم در محل قابل جستجو وجود دارد، میگردند.
فایلهای dd، RAM یاswap را میگردد. کاروینگ (حفاری(Carvin: به شناسایی فایلها در سیستم فایلهای خراب شده، یا حتا بعد از نصب سیستم عامل جدید به شرطی که بلاکهای فایل هنوز به صورت فیزیکی وجود داشته باشد، قابل بازیابی است.
Foremost برنامه کنسولی است که برای بازیابی به سرآیند( Header) ، پسآیند( Footer) و ساختار داده داخلی آن توجه میکند. به این روش معمولا حفاری داده(Data Carving) میگویندHeader .ها وFooterها را میتوان در فایلهای پیکربندی تعریف کرد یا هنگام اجرای دستور، سوئیچشان را فعال کرد. شیوه نخست به خاطر استفاده کامل از ساختارهای داده قالب فایل مورد بازیابی، امکان بازیابی مطمئنتر و سریعتری مهیا میکند.
نصب Foremost در اوبونتو
دستور زیر را در ترمینال تایپ کنید:
sudo aptitude install foremost
عملیات نصب انجام می شود.
استفاده ازForemost
گرامر Foremost به این صورت است:
foremost ]-h[
]-V[ ]-d[]-vqwQT[
[<-b>blocksize]
[<-o>dir<[]-t> type]
[<-s[>num<[ ]-i>file]
انتخابهایی که موقع اجرای این دستور میتوان داشت:
-h صفحه کمکرسانی (Help) را باز میکند.
-V اطلاعات کپیرایت را نشان میدهد.
-d شناسایی غیرمستقیم بلاک را روشن میکند، در فایل سیستمهای یونیکسی عالی جواب میدهد.
-T دایرکتوری نتیجه را با زمان نامگذاری میکند، برای همین هر دفعه دایرکتوری جدیدی ایجاد میشود و نیاز به حذف محتویات دایرکتوری قبلی نیست.
-v وضعیت وراجی(Verbose) را فعال میکند. در این حالت تمامی اطلاعات مرتبط با وضعیت جاری دستور در صفحه نمایش نشان داده میشود.
-q حالت سریع (Quick) فعال میشود. در حالت سریع تنها ابتدای هر سکتور برای یافتن سرآیندها بررسی میشود که در این حالت سرآیند فقط تا طول بلندترین سرآیند جستجو میشود. بقیه سکتور، که عموما حدود 500 بایت است نادیده گرفته میشود. این حالت باعث میشود تا foremost بهطور چشمگیری سریعتر اجرا شود، اما ممکن است فایلهایی که در فایلهای دیگر جاسازی شدهاند را پیدا نکند. مثلا نمیتوان فایلهایJPEGای را که در پروندههایWord مایکروسافت وجود دارد پیدا کرد.
وقتی با NTFS سر و کار دارید، نباید از حالت سریع استفاده کرد چون NTFS فایلهای کوچک را داخل جدول فایل اصلی میگذارد و این فایلها در حالت سریع نادیده گرفته میشوند.
- Q حالت ساکت فعال میشود. بیشتر پیغامهای خطا نشان داده نمیشود.
َ- bتعدادی بلاکهایی که درforemost مجازند به کار گرفته شوند. این مورد وابسته به نامگذاریها و جستجوهاست. عدد پیشفرض 512 است. اینطور به آن مقدار میدهند: 1024-b
-k حجم تکههای مورد استفاده در foremost اگر حافظه اصلی کافی دارید، در این صورت این دستور میتواند با جا دادنimage مورد جستجو در خود، سرعت را بهبود ببخشد و عملیات بررسی بافر را که زمانبر است، دیگر انجام نمیدهد. برای مثال اگر شما بیشتر از 500 مگابایت حافظه داشته باشید، در این صورت این انتخاب به کارتان میآید. 500- k
-i فایل را به آن میدهند. اگر فایلی به دستور داده نشود یا فایل خوانده نشود، در این صورت stdin مورد استفاده قرار میگیرد.
-o directory فایلهای بازیافتی به این دایرکتوری ریخته میشوند.
-c file فایل پیکربندی را تنظیم میکند. اگر هیچ فایلی انتخاب نشود، در این صورت فایل foremost.conf از دایرکتوری جاری مورد استفاده قرار میگیرد، اگر آن هم وجود نداشته باشد، در این صورتetc/foremost.conf مورد استفاده قرار میگیرد. شیوه نوشتن فایل پیکربندی در فایل پیشفرض آن توضیح داده شده است.
َ-s- قبل از شروع جستجو برای سرآیندها، این تعداد بلاک را رد میکند.
مثلا512 215-t jpeg-i/dev/hdal foremost- بلاک اول را رد میکند.
چند مثال:
جستجوی تمام انواع فایل:
sudo foremost t all i image.dd
جستجوی فایلهای gif و:pdf
sudo foremost -t gif,pdf -i image.dd
جستجو به دنبال فایلهای Office و فایلهای jpeg در سیستم فایل یونیکس با حالتVerbose:
sudo foremost -v
-t ole,jpeg -i image.dd
اجرای حالت پیش فرض:
sudo foremost image.dd
image.dd یعنی شما باید مسیر دیسک سخت را وارد کنید. مانند/ 1dev/sda یا /1dev/hda یا به همین ترتیب
ترفند پیکربندی شبکه
Virtual Box را نصب کردهاید و میخواهید از کامپیوتر Guest نه تنها به اینترنت بلکه به شبکه محلی نیز دسترسی داشته باشید. به شما خواهیم گفت که این کار چگونه عملی میشود. برای این کار احتیاج به عملی اضافی در پیکربندی میباشد. در حالت استاندارد Virtual Box شبکه را در ماژول NAT یا همان Networن Address Translation پیکربندی میکند. سپس کامپیوتر Guest برای مثال توسط یک روتر DSL ارتباط با اینترنت را برقرار میکند. البته یکی از مسائل قابل طرح این است که در حیطه آدرسی خاصی کار کرده و از بقیه شبکه جدا و به گونهای قطع میباشد. این مسئله به علت ایمنی وجوددارد چرا که در این صورت نرمافزارهای مخرب نمیتوانند از طریق Shareهای شبکه گسترش یافته و پخش شوند. برای تبادل دادهها با کامپیوتر Host و یا حتی کامپیوتر های دیگر در شبکه دو راه وجود دارد. راه اول: پوشهای مشترک برای امکان استفاده از این عملکرد باید در کامپیوتر Guest، بخشهای توسعه یافته مربوط به guest نصب شده باشند. « دستگاه مجازی کنونی، دستگاهها- نصب بخشهای توسعه یافته Guest» . سپس گزینههایی با محتوای « دستگاهها – پوشه مشترک» را انتخاب کرده و توسط دگمهای که روی آن علامت بعلاوه کشیده شده است. پوشهای را برای تبادل دادهها انتخاب کنید. این پوشه میتواند در هارد سیستم Host و یا یک share بر روی کامپیوتر دیگری نیز باشد. برای امنیت بیشتر قسمت مربوط به «تنها قابل خواندن» را فعال کنید. سپس در یک سیستم ویندوز Guest به پوشه مشترک در مرورگر تحت گزینههایی با محتوای زیر دسترسی خواهید داشت: « حیطه شبکه – کل شبکه – پوشههای shave شده Virtual Box» در لینوکس دایرکتوری را به گونه زیر اضافه خواهید کرد: Mount-tvboxsf